معنی در آهن - جستجوی لغت در جدول جو

در آهن(دَ رِ هََ)

لغت نامه دهخدا

دوره ای که انسان به استخراج آهن دست یافت و آلات و ادواتی از آهن برای خود ساخت و در روی زمین خانه بنا کرد و پارچه های لطیف برای لباس بافت و خط و سواد به ظهور رسید، وقایع زندگانی بشر ثبت گردید، ابتدای آن در حدود هزار و پانصد سال پیش از میلاد مسیح است و از اینجا دورۀ تاریخ شروع شده است

فرهنگ فارسی عمید

ده پهن

(دِهْ پَ)

دهی است از بخش مرکزی شهرستان کرمانشاهان. واقع در 7هزارگزی شمال خاوری کرمانشاه. سکنۀ آن 400 تن. آب آن از چشمۀ کوچک و چاه قره سو تأمین می شود. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)

لغت نامه دهخدا

خط آهن

(خَطْ طِ هََ)

راه آهن. مسیری فراهم آمده از دو خط ساخته شده از آهن که بموازات هم قرار دارند و بروی آن واگن حرکت می کند. رجوع به راه آهن در این لغت نامه شود

لغت نامه دهخدا

چرک آهن

(چِ کِ هََ)

زنگ آهن. (ناظم الاطباء) ، کثافت آهن که در آتش جدا میشود

لغت نامه دهخدا

در آهنین

(دَ رِ هََ)

یا در بند آهنین، باب الحدید عربی، نامی که در ممالک شرق اسلامی به بعضی گردنه ها اطلاق میشد. معروفترین آنها گردنه ای است در ماوراءالنهرنزدیک جادۀ قدیم سمرقند به ترمذ. شوان تسانگ که در630 میلادی از آن گذشت شرح مختصری در باب آن نوشته است، نام فارسی آن اول بار در کتاب البلدان یعقوبی آمده است در ادوار بعد مرز بین ماوراءالنهر و اراضی تابع بلخ محسوب بود. اولین اروپاییی که از آن دیدار کرد (1404 میلادی) کلاویخو بود و بقول او گمرک خانه ای در آنجا دایر بود که عایداتش بدستگاه امیر تیمور میرسید. حالیه جاده ای از آن می گذرد. (از دائره المعارف فارسی)

لغت نامه دهخدا

دره پهن

(دَرْ رَ پَ)

دهی است از دهستان مصعبی. بخش حومه شهرستان فردوس. واقع در 32هزارگزی خاور فردوس و 6هزارگزی شمال راه مالرو عمومی نوغاب به فردوس. آب آن از قنات و راه آن مالرو است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)

لغت نامه دهخدا

در زدن

(پَ گَ دی دَ)

مرکّب از: در، باب + زدن، مصدر، دق الباب. دق الباب کردن. کوفتن و زدن در. حلقه بر در کوفتن. (ناظم الاطباء)، در زدن برای دو چیز می باشد، یکی آنکه آنکس در را واکند تا این کس درون خانه آید، دوم آنکه صاحب خانه بیرون آید و با این کس بر خورد. (ازآنندراج) ، کوبیدن در کسی به منظور حاجت نزد وی بردن یا تقاضای یاری از وی کردن یا در هدفی به وی پیوستن و ابراز خدمت کردن به وی:
از بس که زدم در سحرگاه
آخر در آسمان شکستم.
خاقانی.
در توحید زن کآوازه داری
چرا رسم مغان را تازه داری.
نظامی.
در گردون به خواهشهای ناممکن مزن چندین
مخواه از وی سر زلف ایاز و بخت محمودی.
درویش واله هروی (از آنندراج)،
همیشه پیشۀ من عجز و کار اوست استغنا
ز گلچین در زدن می آید و از باغبان بستن.
ابوطالب کلیم (از آنندراج)،
سر نمی پیچم ز خدمت گرچه قابل نیستم
حلقۀماه است در گوشم در شب می زنم.
حکیم عطائی (از آنندراج)،
- در حجرۀ کسی زدن، حاجت نزد وی بردن:
شب دراز دو چشمم بر آستان امید
که بامداد در حجره میزند مأمول.
سعدی.
- در کسی را زدن، کنایه از حاجت نزدوی بردن:
تو در خلق می زنی همه وقت
لاجرم بی نصیب از این بابی.
سعدی

مُرَکَّب اَز: در، باب + زدن، مصدر، دق الباب. دق الباب کردن. کوفتن و زدن در. حلقه بر در کوفتن. (ناظم الاطباء)، در زدن برای دو چیز می باشد، یکی آنکه آنکس در را واکند تا این کس درون خانه آید، دوم آنکه صاحب خانه بیرون آید و با این کس بر خورد. (ازآنندراج) ، کوبیدن در کسی به منظور حاجت نزد وی بردن یا تقاضای یاری از وی کردن یا در هدفی به وی پیوستن و ابراز خدمت کردن به وی:
از بس که زدم در سحرگاه
آخر در آسمان شکستم.
خاقانی.
در توحید زن کآوازه داری
چرا رسم مغان را تازه داری.
نظامی.
در گردون به خواهشهای ناممکن مزن چندین
مخواه از وی سر زلف ایاز و بخت محمودی.
درویش واله هروی (از آنندراج)،
همیشه پیشۀ من عجز و کار اوست استغنا
ز گلچین در زدن می آید و از باغبان بستن.
ابوطالب کلیم (از آنندراج)،
سر نمی پیچم ز خدمت گرچه قابل نیستم
حلقۀماه است در گوشم در شب می زنم.
حکیم عطائی (از آنندراج)،
- در حجرۀ کسی زدن، حاجت نزد وی بردن:
شب دراز دو چشمم بر آستان امید
که بامداد در حجره میزند مأمول.
سعدی.
- در کسی را زدن، کنایه از حاجت نزدوی بردن:
تو در خلق می زنی همه وقت
لاجرم بی نصیب از این بابی.
سعدی

لغت نامه دهخدا

دیر کهن

(دَ رِ کُ هََ)

زمان بسیار قدیم. (یادداشت مؤلف) :
هزار دگر بود خود ساخته
ز دیر کهن نغز پرداخته.
فردوسی.
، دنیا. (یادداشت مؤلف) :
از زبان سوسن آزاده ام آمد بگوش
کاندرین دیر کهن کار سبکباران خوش است.
حافظ

لغت نامه دهخدا

درخت آهن

انجیلی که درختی است جنگلی مخصوص شمال ایران و چوب بسیار محکمی دارد، و آنرا دمیر آغاجی یعنی درخت آهن نیز نامند، (از دائرهالمعارف فارسی)

لغت نامه دهخدا

دم آهنج

(دَ هََ)

بادآلود و متورم. (ناظم الاطباء) ، به دم کشنده. دم آهنگ. بلعنده. که چون اژدها به دم کشد و بکشد:
اگر زآنکه خواهی بیابی رها
ز چنگ دم آهنج نر اژدها.
فردوسی.
بدو گفت ای مردم بی بها
ببین آن دم آهنج نر اژدها.
فردوسی.
که آن ترک در جنگ نر اژدهاست
دم آهنج و در کینه ابر بلاست.
فردوسی.
به خشکی و دریا همی بگذرد
نهنگ دم آهنج را بشکرد.
فردوسی.
، کم نفس. (ناظم الاطباء). به معنی دماور یعنی ضیق نفس است. (آنندراج) ، نفس گیر. گیرندۀ نفس:
بر او کارگر خنجر و تیر نیست
دم آهنج کوهیست نخجیر نیست.
اسدی